Kryzysy w innych ważnych sferach życia ludzi mogą stanowić podłoże kryzysu kapłaństwa…
Czym jest kapłaństwo – specyficznym powołaniem życiowym mężczyzny o charakterze religijnym, czy też zwykłym, jak każdy inny, zawodem polegającym na profesjonalnym wykonywaniu zadań i czynności religijnych i kultowych oraz nauczaniu ludzi zasad wiary religijnej? Co zasadniczo odróżnia i oddziela kapłana od innych członków Kościoła – duchownych i świeckich, a kapłaństwo od zawodów świeckich, o identycznej skali znaczenia społecznego? Jakie funkcje i zadania składają się na rolę kapłana w Kościele i w społeczeństwie – w jej wymiarze religijnym i świeckim? Czym jest i w czym się uwidacznia tożsamość kapłańska księdza rzymskokatolickiego – parafialnego i zakonnego? (…)
Kryzys tożsamości kapłańskiej licznych księży rzymskokatolickich w Polsce jest faktem i zjawiskiem niewątpliwym, w dodatku szybko rozwijającym się ilościowo. Jednak nie jest on zjawiskiem w pełni samoistnym i niezależnym, lecz ma ścisłe powiązania z innymi zjawiskami, które powodują w życiu ludzi istotne zmiany jakościowe, często zmiany przełomowe. Kryzysy w innych ważnych sferach życia ludzi mogą stanowić podłoże kryzysu kapłaństwa i identyfikacji księży z oficjalnym modelem kapłana katolickiego. Na przykład kryzys współczesnej rodziny katolickiej w Polsce XXI wieku, sekularyzacja jej codziennego życia religijnego i moralnego, wzrost wskaźnika rozwodów i narastająca niechęć w środowiskach młodzieżowych do zawierania małżeństwa, w tym rytuale religijnym, wadliwy system wychowania dzieci i młodzieży w domu rodzinnym oraz zanikanie czy słabnięcie autorytetu rodzicielskiego, a także brak spójności we współpracy wychowawczej między rodziną i szkołą oraz między rodziną i parafią, również jest ważnym czynnikiem, który wywołuje i nadal będzie wywoływał kryzys życiowy i kryzys kapłaństwa u wielu księży. Rodzina, bowiem, jest ciągle źródłem i środowiskiem, z którego wywodzą się kandydaci na księży i na zakonników.
Józef Baniak
– polski teolog i socjolog, profesor nauk humanistycznych, specjalista w dziedzinie socjologii religii.