… przywrócenie Tradycji jako faktycznej zasady teologii katolickiej ma kluczowe znaczenie dla przyszłości chrześcijaństwa, również w wymiarze ekumenicznym.
Pojęcie Tradycji nie cieszy się dziś zbyt dużą popularnością, dotyczy to również kręgów teologicznych. Z jednej strony mówienie o niej staje się coraz trudniejsze w świecie obsesyjnie wręcz skoncentrowanym na teraźniejszości, oraz w Kościele, który również staje się coraz bardziej przeniknięty mentalnością pragmatyczną.
Z drugiej zaś strony nie brakuje wśród katolików takich grup, które pojęcie Tradycji chętnie umieszczają na swoich sztandarach, rozumiejąc je wszakże w sposób płytki i wybrakowany.
Potrzeba zatem odnowy rozumienia Tradycji jako żywego przekazu wiary, zarówno w aspekcie formy, jak i treści tegoż przekazu. Tak rozumiana Tradycja, jako żywy i dynamiczny proces, jest jednocześnie fundamentalną zasadą teologii katolickiej. Owo fundamentalne znaczenie Tradycji zostanie w niniejszym artykule ukazane w kilku etapach. Najpierw przedstawiony będzie kontekst kryzysu Tradycji, jaki rozpoczął się w czasach nowożytnych. Następnie ukazany zostanie historyczny charakter objawienia biblijnego, będący podstawą teologicznej kategorii Tradycji. Potem Tradycja ukaże się jako odpowiedź na wierność Boga wobec Jego Ludu. Na końcu Tradycja zestawiona będzie z kwestią teraźniejszości Kościoła i wreszcie usadowiona w kontekście ekumenicznym.
(…)
Dokonana w kontekście współczesnych wyzwań analiza pojęcia Tradycji jako kluczowego dla myśli chrześcijańskiej pokazuje, że pozostaje ona i musi pozostawać podstawową zasadą hermeneutyki katolickiej. Nie da się ukryć, że trudnością w realizacji tej fundamentalnej zasady jest widoczny dziś, a rozpoczęty w czasach nowożytnych kryzys idei szeroko pojętej Tradycji jako przekazu prawdy i wartości dokonującego się w historii.
Dzisiejszy świat nie pojmuje, dlaczego miałby ufać poprzednim pokoleniom i cokolwiek od nich przyjmować. Niestety, tego typu antytradycyjna mentalność rzutuje także na Kościół i daje się rozpoznać w głosach niektórych teologów. Tymczasem nie sposób wyobrazić sobie wiary chrześcijańskiej bez roli Tradycji, która swój historyczny kształt zawdzięcza takiemuż charakterowi samego objawienia. Tradycja nie jest zbiorem wymyślonych przez ludzi zwyczajów, ale przekazem pochodzącym ostatecznie od samego Boga. I to wierność Pana wobec Jego Kościoła staje się uzasadnieniem naszej wierności wobec kościelnej Tradycji.
Tak rozumianej roli Tradycji nie można pomylić z płytkim tradycjonalizmem, który czyni z niej zamknięty już zbiór gotowych rozstrzygnięć doktrynalnych i praktycznych. Nie można jednak także dopuszczać do głosu pozytywistycznej koncepcji Magisterium Kościoła, w której doraźne wypowiedzi hierarchów stają się normą rozstrzygającą wszelkie zagadnienia i stawiane są ponad autorytet Pisma i Tradycji. Tylko zdrowe, czyli po prostu katolickie rozumienie Tradycji może pomóc uporządkować w teologii relacje pomiędzy nią
samą, słowem Bożym i Kościołem, zarówno słuchającym słowa, jak i przekazującym je kolejnym pokoleniom. Dlatego przywrócenie Tradycji jako faktycznej zasady teologii katolickiej ma kluczowe znaczenie dla przyszłości chrześcijaństwa, również w wymiarze ekumenicznym.
czytaj cały tekst
kard. Gerhard Ludwig Müller
*****
– dogmatyk, członek Międzynarodowej Komisji Teologicznej (1998–2002), ordynariusz Ratyzbony (2002–2012), prefekt Kongregacji Nauki Wiary (2012– 2017), autor licznych publikacji teologicznych, profesor wizytujący na wielu uniwersytetach (m.in. na KUL).